Nikoś, towarzysze, artyści, politycy...

"Nikoś" Nikodem Skotarczak

Mówi się, że po śmierci wszyscy są równi i że do grobu niczego nie zabierzemy. Fakt, niczego nie zabierzemy, ale swoim życiem  zapracujemy na mniejszą  lub większą  pamięć.  Patrząc na mogiły widać wyraźnie, że ci którzy  w jakiś sposób  wyróżniali   się  za życia, również po śmierci są jakby ważniejsi od innych, a przynajmniej takie wyobrażenie o nich mają ich bliscy. Świadczą  o tym nie tylko okazalsze nagrobki, ale też większa ilość zniczy i kwiatów na nich stojących. Przy nich też  zatrzymuje się  zazwyczaj więcej odwiedzających.  Zmarłym nie robi to pewnie większej różnicy, ale dla rodzin i znajomych  jest to jakaś  oznaka prestiżu. Niektóre  groby przetrwają  kilkadziesiąt  lat, inne  kilkaset,  ale bywa też tak, że  pamięć o niektórych  zmarłych  trwa   nawet przez  tysiąclecia, choć  nie ma już  śladów  po ich grobach. To oczywiście  banał,  ale faktem jest, że tyle  po nas pozostanie, ile przetrwa pamięć  o nas.

A propos  pamięci. Zwykło  się zakładać,  że  przynależy ona ludziom zasłużonym.  Na ogół  też  tak jest. Pozostaje  tylko kwestia zasług. Mogą  być  one różnorodne: dla rodziny,  dla ojczyzny  i dla świata.  Bywa wszakże  i tak, że  zmarli byli za życia  zasłużeni  dla wartości  niekoniecznie  akceptowanych przez  ogół  społeczeństwa.  Mimo to ich groby i tak są  często odwiedzane,  np. słynnego  gangstera  Nikosia na gdańskim  Srebrzysku czy różnych towarzyszy z dawnej PZPR.  Ja również,  jak co roku, odwiedziłem  miejsca spoczynku znanych w swoim czasie   nie tylko w Gdańsku postaci  życia politycznego,  kulturalnego  i ... kryminalnego. Ale  nie tylko. Często  zatrzymywałem się też  przed  grobami, przy których nie było widać żadnego  śladu  pamięci.     Myślałem  wtedy o tym, czy leżą  tam ludzie, którzy  zmarli  bezpotomnie lub też  rodzina zdążyła  już  o nich zapomnieć, czy też po prostu niczym nie wyróżniali się za życia. W jednym przypadku byłem świadkiem, gdy pewna kobieta po uprzątnięciu grobu bliskiej osoby wzięła się za sprzątanie sąsiedniej zapuszczonej i opuszczonej mogiły.

Tu nasunęła  mi się  taka  refleksja. Nie trzeba  koniecznie zapalać ogromnych  zniczy  i stawiać  wielkich  wazonów z kwiatami,  żeby  okazać  swoją  pamięć  czy  przywiązanie  do zmarłego.  Wystarczy  uporządkować  nieco  mogiłę, zagrabić liście  i igliwie. W zależności  od potrzeb lub przekonań   - chwilę  postać  czy pomodlić  się nad grobem. Tylko  tyle...

Brętowo - resztki cmentarza

Aleksandra Januszajtis

Tadeusz Skutnik

Tadeusz Duffek (byłem na pogrzebie, który celebrował ks. Henryk Jankowski)

Pomnik upamiętniający gdańskich alpinistów (odsłonięty w 2018 roku)

Mirosława i Olgierd Narkiewicz

Alina Pienkowska (żona Bogdana Borusewicza, uczestniczyłem w pogrzebie)

Anna Kurska (matka Jarosława i Jacka Kurskich)

Arkadiusz Aram Rybicki

Zbigniew Żakiewicz

Olga Krzyżanowska

Antoni Szczyt (dyrektor PORD w Gdańsku)

Leszek Solski

Józef Zamojski

Ludwik Bobowski

Zbigniew Domagałą

Stanisław Sołdek

Rowerem do Źródła Marii

Pomnik upamiętniający Bitwę Oliwską

Krótki rowerowy wypad z grupą Zryw. Spod dworca w Gdańsku Wrzeszczu wyruszyliśmy we czterech. Nad Gdańskiem była gęsta mgła a temperatura powietrza nie przekraczała dziewięciu kresek. Wkrótce jednak mgła ustąpiła, zaś temperatura doszła do 19 stopni C. Pojechaliśmy ulicą Partyzantów w kierunku cmentarza Srebrzysko, a następnie przez Potokową dotarliśmy do Matemblewa. Przed sanktuarium MBB zrobiliśmy krótki postój. Następnie przejechaliśmy pod ul. Słowackiego i zjechaliśmy Kleszą Drogą w dół. Skręciliśmy potem w Drogę Węglową. Tu znowu był krótki postój przy Diabelskim Kamieniu. Dalej pojechaliśmy przez Owczarnię i Osowę do Żródła Marii. Licznik wskazywał 23 kilometry (potem Endomondo mi się zawiesiło i dalszy kilometraż znam tylko z licznika rowerowego). W tym miejscu odłączył się od nas mieszkający w Gdyni Roman, a my przez Gołębiewo i Drogę Nadleśniczych dotarliśmy na Pachołek w Oliwie. Zanim z Darkiem weszliśmy na wieżę widokową, by stwierdzić, że budowa biurowego wieżowca jest coraz bardziej zaawansowana, a parking przy ZOO coraz bardziej zapchany, obejrzeliśmy jeszcze pomnik upamiętniający bitwę morską pod Oliwą w 1627 roku.

W Oliwie nasze szlaki się rozeszły. Przejechałem łącznie 40 km. Każdy, kto zna tę trasę, wie że jest ona dość urozmaicona. Są fajne zjazdy, ale też ostre podjazdy. Występują asfaltowe fragmenty trasy, ale też jest piach (Owczarnia), płyty Jumbo (Osowa), żwir (Droga Nadleśniczych) i korzenie przed Pachołkiem. No i na końcu przy zjeździe do Czyżewskiego kocie łby.

Matemblewo

Diabelski Kamień

Droga Węglowa

Źródło Marii

Pachołek

Pachołek

Srebrzysko raz jeszcze

Od czasu do czasu lubię sobie pospacerować po cmentarzu Srebrzysko.  Zazwyczaj przy okazji porządkowania jakiejś mogiły. Nie spoczywają tam co prawda osoby z mojej rodziny, ale odwiedzam i pielęgnuję nieraz groby ludzi, którym z takich czy innych względów coś zawdzięczam. Mam zresztą świadomość, podobnie jak każdy z nas, że wcześniej czy później wszyscy znajdziemy się na tym czy na innym cmentarzu. O ile jednak listopadowe Święto Zmarłych, podczas którego niemal wszyscy odwiedzają nekropolie, z racji aury działa na mnie przygnębiająco, o tyle majowa przechadzka alejkami, pośród bujnie kwitnących krzewów, radosnego
świergotu ptaków i okrytych zielenią liści drzew, przywraca mi spokój ducha.

Tadeusz Skutnik

Przy okazji dzisiejszej przechadzki natknąłem się na miejsce spoczynku znanego dziennikarza i publicysty kulturalnego, Tadeusza Skutnika. Zwróciłem uwagę na nietypowy kamienny nagrobek. Idąc dalej, znalazłem kolejne, niesztampowe nagrobki ludzi zarabiających za życia piórem bądź też występujących przed kamerami telewizji. Obawiam się, że dziś już mało kto ich pamięta, dlatego przypominam pokrótce ich sylwetki.

Antoni Bolesław Fac

Antoni Bolesław Fac (1929-2000) - niegdyś znany poeta, prozaik i społecznik, obecnie patron konkursu literackiego Miasta Gdańska.

Tadeusz Bolduan (1930-2005) – dziennikarz i działacz kaszubski. Zmarł nie z powodu choroby, lecz wskutek obrażeń doznanych w wyniku potrącenia przez samochód.

Tadeusz Bolduan

Izabella Trojanowska  (1929-1995) – dziennikarka i pisarka, działaczka ruchu kaszubskiego. Niestety, po „wrzuceniu”  jej nazwiska w Google, najpierw pojawia się piosenkarka i gwiazda Klanu o podobnie brzmiącym nazwisku (Izabela a nie Izabella).

Izabella Trojanowska

A tak na marginesie -  wizyty na cmentarzach mogą stanowić doskonałą  kurację dla wszystkich tych, którzy uważają, że są wyjątkowi i niezastąpieni…